Waarderen is meer dan alleen een sommetje maken. De som om de waarde van een bedrijf te berekenen vormt slechts het sluitstuk van een diepgaande en uitgebreide analyse van de te waarderen onderneming en de omgeving waarin deze opereert.
Een deugdelijke waardering start met het definiëren van de doelstelling en de randvoorwaarden van een opdracht. Gaat het bijvoorbeeld om de waardering van enkele activa, de onderneming, of van de aandelen? Bij aanvang van een overnametraject moet ook helder zijn wie de (beoogde) voortzetter van de onderneming of activiteiten is, naar welke datum wordt gewaardeerd en welke informatie aan de waardering ten grondslag zal liggen. Pas nadat al deze zaken duidelijk zijn, kan het onderzoek naar de waarde echt beginnen.
Vooruit- of terugkijken
Een going-concern waardering heeft per definitie een toekomstig karakter. De te verwachten investeringen, rendementen en het financierings- en dividendbeleid van de onderneming komen tot uitdrukking in zorgvuldig onderbouwde prognoses van balans en resultaat. Het gaat daarbij om een gemiddelde verwachting, niet om een prognose van het meest optimistische (best case) of meest pessimistische scenario (worst case). Voor een meerjaren-prognose is een analyse nodig van de onderneming, de interne organisatie en de externe omgeving.
Een financiële analyse van de historische cijfers biedt inzicht in de waardebepalende factoren en levert informatie op over de aard, samenstelling en risico’s van de operationele activiteiten (mensen, middelen en organisatie). Hieraan liggen vaak strategische overwegingen ten grondslag op het vlak van de ondernemings- en productlevenscyclus, product-marktcombinaties, productiecapaciteit, marktomvang, concurrentieverhoudingen, en ontwikkelingen op de inkoopmarkt en afnemersmarkt. Het gaat daarbij voortdurend om afwegingen tussen risico en rendement.
Verwachtingen en de disconteringsvoet
De te volgen strategie van de onderneming vormt een cruciaal element in de waardebepaling. Daarom is het van groot belang deze te doorgronden. De uitkomsten worden vertaald naar prognoses van vrije geldstromen die op hun beurt contant worden gemaakt tegen een passende disconteringsvoet. Het betreft immers verwachtingen die allerminst zeker zijn. Verschaffers van eigen en vreemd vermogen willen hiervoor een risicovergoeding ontvangen. Omdat de disconteringsvoet een grote impact heeft op de uiteindelijke waarderingsuitkomst, is een analyse van de bedrijfs- en financiële risico’s onmisbaar. Het bedrijfsrisico wordt beïnvloed door uiteenlopende macro- en meso-economische factoren (o.a. economische groei, branche-ontwikkelingen, valuta- en renteontwikkelingen, inflatieverwachtingen) en bedrijfsspecifieke factoren (o.a. spreiding activiteiten, marktpositie/trackrecord, afhankelijkheid sleutelfiguren, afnemers, leveranciers). Financieel risico ontstaat door financiering met rentedragend vreemd vermogen. Bij een houdbare waardering van een onderneming of aandelenbelang hangt onder het ‘eenvoudige rekensommetje’ dan ook een gedegen onderzoek waarin alle aspecten van het bedrijf met kennis van zaken zijn belicht.